Anna jeszcze jako dziecko nie wiedziała, że spośród pięciorga dzieci Zygmunta I Starego i królowej Bony to właśnie ona zostanie koronowana na króla Polski na Wawelu. Jej brat Zygmunt II August zmarł, a nowo wybrany król Henryk Walezy uciekł z Polski, by objąć tron we Francji. W 1575 roku Anna Jagiellonka miała 50 lat, ale nie była wcześniej zamężna, więc możliwe było zaaranżowanie małżeństwa między nią a węgierskim księciem ze szlacheckiego rodu Báthory. W 1575 roku Anna Jagiellonka i Stefan Batory zostali koronowani na Wawelu na króla i królową Polski. Anna jako ostatni potomek dynastii Jagiellonów, otrzymała tytuł królewski. W ten sposób, podobnie jak w czasach królowej Jadwigi i króla Jagiełły, Polska miała nie jednego, ale dwóch królów na tronie.

Wpływ Anny na politykę nie był znaczący, ale jako ostatnia Jagiellonka była ważną, zamożną i wykształconą kobietą. Znała język włoski, niemiecki i łacinę, ale nie węgierski. Niektórzy twierdzą, że komunikowała się z mężem za pośrednictwem tłumacza. Mogłoby to być prawdą, ponieważ Stefan Batory nigdy nie nauczył się mówić po polsku.

Dzięki Annie Jagiellonce przebudowano Zamek Królewski w Warszawie, powstał Dwór Ujazdowski, a piękne grobowce w Katedrze Wawelskiej ufundowała sama królowa. Przekazała również część swojej cennej kolekcji klejnotów Akademii Jagiellońskiej w Krakowie. Jej osobiste ulubione zajęcia to zamiłowanie do haftu i do ogrodów, na temat których posiadała znaczną wiedzę. Patrząc na Annę Jagiellonkę z dzisiejszej perspektywy, widzimy, że jej życie było niezwykle interesujące i znaczące dla jej otoczenia.

Ilustracje:

Marcin Kober, Anna Jagiellonka w szatach koronacyjnych, ok. 1587 r.

Lucas Cranach Młodszy, Anna Jagiellonka, ok. 1553 r.

Obraz anonimowy, Anna Jagiellonka, XVI w.

Hans Maler zu Schwarz, Anna Jagiellonka, 1520 r.

Fot: Mathiasrex, Maciej Szczepańczyk, 2016 r., Haft z szaty Anny Jagiellonki