Władysław Łokietek

1306 – 1333

Co czyniło go wyjątkowym? Jak to się stało, że książę z mało znaczącej dzielnicy Kujaw został królem Polski i pierwszym królem koronowanym w Krakowie? Historycy twierdzą, że musiał być uparty i gotowy do podejmowania ryzyka. Z dzisiejszej perspektywy powiedzielibyśmy, że miał marzenia i żarliwą determinację, by je realizować.

Łokietkowi udało się zjednoczyć wiele ziem, które do tej pory funkcjonowały jako odrębne dzielnice. W 1267 r. został księciem brzesko-kujawskim, w 1288 r. sieradzkim, a w 1294 r. łęczyckim. Po śmierci Przemysła II został nawet księciem krakowskim, ale wkrótce został wypędzony z kraju i zastąpiony przez królów czeskich – Wacława II i Wacława III. Wielu poddałoby się po takim wydarzeniu, ale nie Władysław Łokietek. Powrócił i został królem Polski. Został koronowany w katedrze wawelskiej w Krakowie i tam pochowany – jego grób przetrwał wiele zawirowań historii i dziś możemy go odwiedzić w Krakowie.

Jego grobowiec może być również odpowiedzią na pytanie: „Dlaczego Władysław nosił przydomek „Łokietek”?” Większość historyków uważa, że wynikało to z jego niskiego wzrostu. Słowo „łokieć” w tamtych czasach oznaczało miarę, podobnie jak dziś metr czy jard. Ale grobowiec Łokietka jest o 67 cm dłuższy niż jego syna, króla Kazimierza Wielkiego, który do niskich nie należał. Być może „Łokietek” był pseudonimem, który miał podkreślić jego niewielkie początki i odzwierciedlał sposób patrzenia na niego z góry przez innych ważniejszych i bogatszych władców. Ostatecznie jednak to Łokietek został królem i to on przeszedł do historii jako władca, który zjednoczył Polskę po latach podziałów.

Ilustracje:

Marcello Bacciarelli, Władysław Łokietek, między 1768 a 1771

Anton Boys, Władysław Łokietek, 1579-1587

Foto: *fiedler* (2014),  Pomnik Władysława Łokietka w Tarnowie

Foto: Bornholm (2023), Postać króla Władysława Łokietka z nagrobka

Jan Matejko, Władysław Łokietek, z Pocztu królów i książąt polskich, 1890-1892.

Mieczysław Barwicki,  Wladyslaw Lokietek na jarym koniu,  1905