Piastowie
Mieszko Pierwszy
Pierwszy monarcha chrześcijański, 960 – 992
Nie był królem, ale dla Polski był i jest kimś więcej niż królem. Był wielkim władcą z dynastii Piastów i księciem Polan – słowiańskiego ludu, który zasiedlił północnoeuropejską równinę między Odrą a Wisłą. Co najważniejsze, był polskim księciem, który poprzez swój chrzest w 966 r. n.e. przyniósł do Polski chrześcijaństwo.
Rok przed chrztem Mieszko I poślubił czeską księżniczkę – Dobrawę, która była chrześcijanką. Czy to ona zachęcała męża do zostania chrześcijańskim władcą i wprowadzenia chrześcijaństwa do Polski? Być może. A czy wtedy Mieszko zdawał sobie sprawę, że dzięki jego decyzji od ponad tysiąca lat istnieje państwo o nazwie Polska? Nie ma go tutaj, aby odpowiedzieć na nasze pytania, ale są rzeczy, których możemy być pewni.
Bolesław Chrobry
992 – 1025
„Chrobry” (wymawiane jako »hrobry«) w tamtych czasach, na przełomie X i XI wieku, oznaczało po prostu „odważny”. I rzeczywiście Bolesław był odważny. Urodził się w 967 r. jako pierwszy syn Mieszka I, choć jako dziecko mógł cieszyć się dworskim życiem w domu rodziców tylko do 7. roku życia. Wtedy to został wysłany na dwór niemieckiego króla, Ottona II, jako gwarancja, że jego ojciec, Mieszko I, dotrzyma słowa i uszanuje porozumienie pokojowe, które wynegocjował król Niemiec. Od samego początku musiał pokazać, że potrafi być odważny i niezależny. Nie znał języka niemieckiego i był tylko dzieckiem, ale musiał odnaleźć się na obcej ziemi i w obcym otoczeniu. Jak sobie poradził? Nie mamy jego notatek i listów. Ale wiemy z pism ludzi, którzy żyli w tamtych czasach, że wszyscy polubili tego energicznego chłopca i byli nieszczęśliwi, gdy musiał wyjechać.
Mieszko II
1025 – 1031
Przez prawie dwieście lat od śmierci Bolesława Chrobrego, Polska podzielona na części była znacznie osłabiona z powodu walk między potomkami polskiej korony – książętami i braćmi z dynastii Piastów.
Pierwszym królem koronowanym po Chrobrym był jego syn, Mieszko II. Mieszko nie był tak wspaniałym władcą jak jego ojciec, ponieważ musiał walczyć ze swoim bratem Bezprymem, a z powodu walk kraj został wyniszczony. To właśnie wtedy król czeski zaatakował ziemie polskie i zniszczył znaczną część Gniezna – stolicę polskich królów.
Mieszko II został zapamiętany z powodu cennych umiejętności. Był pierwszym królem, który czytał i pisał, ponieważ dopiero wtedy stało się oczywiste, że edukacja jest równie ważna dla króla jak umiejętności przywódcze i wojownicze.
Jan Matejko, Mieszko II Lambert, między 1927 a 1936
Kazimierz Odnowiciel
1034 – 1058, Książę
Syn Mieszka II, Kazimierz, skoncentrował swoje wysiłki na odbudowie kraju i stąd jego przydomek „Odnowiciel”. Jest on również odpowiedzialny za przeniesienie stolicy kraju z Gniezna do Krakowa. Kraków pozostał bardzo ważną stolicą królestwa przez następne 500 lat!
Jan Bogumił Jacobi, Kazimierz Odnowiciel, 1828
Bolesław II Śmiały
1058 – 1079
Mimo młodego wieku, w czasie swojego panowania umocnił pozycję Polski w Europie i utrzymywał przyjazne stosunki z Rusią Kijowską i Węgrami. Ale kiedy skazał w 1079 roku na śmierć biskupa Stanisława, został pozbawiony korony i wypędzony z kraju.
Jan Matejko, Bolesław II Śmiały, między 1927 a 1936
Bolesław Krzywousty
1102 – 1138, Książę
Bolesław Krzywousty panował w latach 1102 – 1138. Nie wiemy, czy przydomek „Krzywousty” odnosił się do jego zniekształconych ust, czy do tego, że był posądzany o kłamstwo. To nie lata jego panowania, kiedy zaciekle walczył ze swoim bratem Zbigniewem i ostatecznie skazał go na śmierć, uczyniły go tak pamiętnym. Był królem, który wpadł na pomysł podzielenia królestwa na dzielnice po swojej śmierci i przekazania każdemu z synów jednej z pięciu dzielnic. Historia pokaże później, że podział ten doprowadził do dalszego rozdrobnienia kraju, walk między zamożnymi władcami i utraty pozycji jaką Polska zdobyła wcześniej w Europie.
Z pozytywów, Bolesław Krzywousty zaprosił do Polski pierwszego kronikarza. Prawdopodobnie był on Francuzem i dlatego nazwano go Gallem. Nie znamy jego prawdziwego imienia. W historii został zapamiętany jako Gall Anonim. Napisał kronikę nie tylko czasów mu współczesnych, ale także wcześniejszych dziejów Polski.
Jan Bogumił Jacobi, Bolesław Krzywousty, 1828
Przemysł II
1290 – 1291; 1295 – 1296
Kiedy Przemysł II został władcą Wielkopolski i spadkobiercą księcia Henryka IV Probusa, objął tron polski w Krakowie. Nie pozostał tam jednak długo. Został przepędzony z Krakowa przez Władysława Łokietka. Był na tyle sprytny, że zabrał ze sobą polską koronę, która nie była używana od dłuższego czasu. Został koronowany na króla Polski w Gnieźnie w 1295 roku. Niestety, ludzi margrabiego brandenburskiego zabili Przemysła II podczas próby porwania go w 1296 roku.
Jan Matejko, Przemysł II, między 1927 a 1936
Władysław Łokietek
1306 – 1333
Co czyniło go wyjątkowym? Jak to się stało, że książę z mało znaczącej dzielnicy Kujaw został królem Polski i pierwszym królem koronowanym w Krakowie? Historycy twierdzą, że musiał być uparty i gotowy do podejmowania ryzyka. Z dzisiejszej perspektywy powiedzielibyśmy, że miał marzenia i żarliwą determinację, by je realizować.
Kazimierz III Wielki
1333 – 1370
Historia staje się jeszcze bardziej fascynująca, gdy można ją zobaczyć. Polski król Kazimierz III Wielki może być dobrze zapamiętany nie tylko za przyczynienie się do świetności polskiego królestwa poprzez podwojenie jego wielkości, uregulowany rozwój miast i wsi czy założenie Akademii Krakowskiej w 1364 roku, ale także za zbudowanie dużej liczby zamków obronnych, by strzec granic przed wrogami. To właśnie ruiny tych zamków, stojące dumnie na szczytach skalistych wzgórz pośród zielonych dolin, pobudzają wyobraźnię i przywołują czasy Kazimierza III Wielkiego z tak potężnymi symbolami jego panowania. Z dala od zgiełku nowoczesnych miast i krzyżujących się autostrad, te obronne zamki położone są wzdłuż magicznej trasy Orlich Gniazd. Wizyta w tej części Polski zachwyci Cię krajobrazami i ruinami budowli z odległych minionych wieków.
